Znaczenie ziemi i gliny w wędkarstwie Część 1

Po co w ogóle wędkarze stosują ziemie i gliny?

Zadaniem gliny czy też ziemi nie jest z pewnością podniesienie walorów smakowych zanęty ani bezpośrednie zwiększenie apetytu żerujących ryb. Stosujemy je natomiast w następującym celu:

• Dociążenia zanęty - na głębokich wodach stojących, wolnopłynących a szczególnie bieżących, sama zanęta spożywcza jest zbyt lekka, przez co do dna docierać może poza obszarem naszego łowiska, na rzekach dodatkowo jest bardzo szybko przemieszczana wraz z prądem wody. Dodatek odpowiednio dobranej gliny i jej ilości powoduje dociążenie zanęty, w wyniku czego umiejscawiana jest ona dokładnie w tym miejscu, w którym zamierzamy podać przynętę.

• Zwiększenia spoistości zanęty - często zanęta posiada słabe właściwości wiążące przez co kule z niej uformowane nie docierają w całości do dna a nawet do punktu nęcenia. Na wodach bieżących zbyt mało spoista zanęta jest szybko wypłukiwana co również jest bardzo niepożądane. Zastosowanie odpowiednio spoistej gliny pozawala na zwiększenie właściwości wiążących zanęty dzięki czemu unikniemy wyżej opisanych sytuacji. Ponadto dociążona i związana gliną zanęta wolniej rozmywa się na dnie systematycznie uwalniając swoje składniki.

• Zubożenia zanęty - chyba każdemu przydarzyło się, że przez godzinę łowił rybę za rybą, później coraz mniej, by w trzeciej godzinie nie łowić już nic. Przyczyną mogła być zbyt treściwa zanęta, która szybko nasyciła żerujące ryby, ma to duże znaczenie zwłaszcza w dni kiedy żerują one słabiej i pobierają mniej pokarmu. Zastosowanie gliny do zanęty powoduje zmniejszenie jej wartości odżywczych. Im mniej ryb w łowisku, słabiej żerują (zimna pora roku, niekorzystne warunki atmosferyczne) tym proporcja gliny do zanęty zmienia się na korzyść tej pierwszej.

• Zmiany właściwości zanęty - prócz powyższych, glina i ziemia mogą spełniać inne zadania, bardzo specyficzne. Dodatek niewielkiej ilości czarnej ziemi znacznie przyciemnia zanętę. Sypka, puszysta glina przyśpiesza rozmywanie kul zanętowych. Natomiast zastosowanie gliny o właściwościach wiążących osłabia i spowalnia pracę zanęty. Ziemia nasycona minerałami powoduje tworzenie się w toni i przy dnie intensywnej smugi, która na wielu łowiskach stymuluje ryby do żerowania.

• Gliny i ziemie we współczesnym wędkarstwie wyczynowym są podstawowym nośnikiem robactwa zanętowego, a zwłaszcza jokersa i ochotki. Podanie ich w czystej zanęcie nie jest korzystne, gdyż bardzo szybko w niej giną. Potęguje to jeszcze sól często występująca w gotowych zanętach wędkarskich. Glina stanowi dla ochotki znacznie bardziej naturalne środowisko, przez co pozostaje w niej przez długi czas w dobrej kondycji, będąc bardziej atrakcyjną dla ryb. Na wielu łowiskach, w określonych warunkach ryby niechętnie pobierają zanętę, wręcz źle na nią reagują. Podanie jokersa w czystej glinie bądź ziemi jest wówczas często najlepszym i jedynym rozwiązaniem.

Powyższe punkty w bardzo dużym uproszczeniu pokazują jak wiele funkcji w zanęcie i nie tylko, pełnić mogą gliny i ziemie.

Podstawowe rodzaje glin i ziem.

Na półkach sklepowych spotkać można wiele rodzajów glin i ziem wędkarskich. W zależności od producentów posiadają one rozmaite nazwy handlowe. Jednakże pod względem posiadanych właściwości można je podzielić na trzy główne grupy:

-gliny rozpraszające

-gliny wiążące

-lekkie czarne ziemie

Gliny rozpraszające to sypkie, niewiążące, średnio-ciężkie piaski pylaste, zazwyczaj smużące, stosowane jako obciążnik zanęt „szybkiej reakcji”. W większych ilościach wykorzystywane na wodach stojących i wolnopłynących, w zanętach rzecznych dodatek smużący.

Gliny wiążące jak sama nazwa wskazuje odznaczają się właściwościami wiążącymi. W zależności od produktu danego producenta można je wykorzystywać od wód stojących po rzeki z silnym uciągiem. Gliny najcięższe i najbardziej spoiste określane są glinami rzecznymi.

Czarne ziemie torfowe to najbardziej popularny nośnik jokersa na wody stojące i kanały. Dobrze kleją a przy tym są lekkie dzięki czemu nie grzęzną w mulistym dnie. Często stosowane do zubażania zanęty i jej przyciemniania, nawet niewielka ilość pozwala zabarwić na czarno zanętę czy glinę.

W ofercie niektórych producentów występują gliny łączące w sobie właściwości wyżej opisane. Ziemia de somme mimo, iż posiada właściwości rozpraszające to w przeciwieństwie do typowej gliny rozpraszającej można formować z niej kule. Bardzo popularna i wszechstronna glina Argile łączy w sobie właściwości gliny wiążącej (średnio-ciężka, klejąca) i rozpraszającej (szybko się rozmywa, smuży). Niektóre gliny poprzez specjalną obróbkę posiadają bardziej zintensyfikowane określone właściwości. Dodatki mineralne w glinach wzmacniają ich właściwości smużące, barwniki zmieniają kolor. Wykorzystanie w procesie technologicznym procesów naturalnie zachodzących w środowisku pozwala na wytworzenie zupełnie specyficznych produktów jakim jest np. Ziemia szara.

Czym należy się kierować przy doborze glin i ziem? Co i w jakim stopniu o tym decyduje?

Dobierając gliny przed zawodami czy treningiem należy uwzględnić następujące aspekty:

1. Właściwości hydromorfologiczne łowiska.

2. Specyfika gatunkowa łowiska.

3. Charakterystyczne dla każdego łowiska nawyki i zachowania ryb względem sposobu podania zanęty.

Jadąc do magazynu po gliny, w głowie odpowiadam sobie na szereg pytań dotyczących wyżej opisanych czynników tak by przygotować optymalną mieszankę. 

Schemat mojej analizy myślowej.

Do każdego z 3 powyższych czynników posiadam odpowiedni szereg aspektów, po których analizie wybieram odpowiednie gliny lub ziemie.

Właściwości hydromorfologiczne łowiska.

Woda stojąca, kanał, rzeka? Na tym etapie prowadzę pierwszą selekcję posiadanych glin i ziem. Wybieram gliny bazowe, z których w kolejnym etapie wybiorę jedną, pozostałe mogą być wykorzystane jako dodatki zwiększające efektywność mieszanki. Glina bazowa to taka, która stanowi minimum 50% zastosowanej mieszanki glin i ziem. W tym miejscu należy sobie odpowiedzieć na pytanie, które gliny są przeznaczone na wody stojące, a które na kanały i rzeki.

 

Wody stojące i kanały:

 

 

Podstawowe gliny i ziemie:

 

 

Ziemie torfowe (czarna, szara)

Ziemia de somme

Glina Argile

Glina wiążąca

Glina wiążąca lekka

 

Rzeki:

Podstawowe gliny:

Glina rzeczna

Glina wiążąca

Glina Argile

Bardzo istotnym aspektem przy wyborze gliny bazowej jest głębokość łowiska !!!

W zależności od głębokości przeprowadzam dalszą selekcję.

Woda stojąca i kanały:

Głębokość do 2m:

Eliminujemy z powyższego podziału glinę wiążącą.

Jako gliny bazowe pozostają:

Ziemia torfowa (czarna, szara)

Glina wiążąca lekka

• W przypadku twardego piaszczystego dna również:

Ziemia de somme

Glina Argile

• Głębokość 2-4m.

Glina wiążąca

Glina Argile

Glina wiążąca lekka

Ziemia de somme

Ziemia szara (do 3m)

Rzeki.

Przy wyborze gliny bazowej na rzekę należy jednocześnie uwzględniać głębokość i uciąg łowiska.

1. Głębokość do 2m,

• Uciąg do 5 gram.

Glina wiążąca

Glina Argile

• Uciąg 5-10 gram

Gllina wiążąca

Glina rzeczna

• Uciąg powyżej 10 gram.

Glina rzeczna

1. Głębokość powyżej 2m.

• Uciąg do 5 gram

Glina wiążąca

Glina Argile

Glina rzeczna

• Uciąg powyżej 5 gram

Glina rzeczna

Specyfika gatunkowa danego łowiska

Podczas analizy tego czynnika wybieram jedną glinę lub ziemię bazową w zależności od występujących w łowisku gatunków ryb. Podane przeze mnie warianty są optymalnymi na większości naszych łowisk.

Woda stojąca, kanały.

Rzeki

O ile w przypadku wody stojącej przy wyborze gliny bazowej decyduje głębokość łowiska oraz gatunek ryby, to na wodach bieżących decyduje przede wszystkim uciąg.

Nawyki i upodobania ryb względem sposobu podania zanęty, charakterystyczne dla każdego łowiska.

W przypadku gdy nie znamy zupełnie łowiska dobór glin i ziem można zakończyć na etapie wyboru gliny podstawowej i liczyć na to, że koledzy z sąsiednich stanowisk nie posiadają większej wiedzy od nas, zakładając te same umiejętności indywidualne. Zawodnicy z dużym doświadczeniem nawet nie znając w praktyce łowiska potrafią dobrać odpowiednią mieszankę glin i ziem instynktownie, na podstawie informacji o występujących tam gatunkach ryb. Jest to związane z ich dużą wiedzą na temat nawyków i upodobań różnych gatunków ryb w łowiskach o określonych parametrach. Jednakże często lepiej jest nie kombinować i skupić się na technice łowienia.

Analizując ten czynnik zastanawiam się czy ryby, które mam zamiar znęcić w znanym mi łowisku posiadają jakieś charakterystyczne upodobania względem sposobu podania zanęty. Jeśli takowe posiadają to poprzez odpowiedni dobór glin do gliny bazowej będę chciał stymulować je jeszcze bardziej do żerowania, co da mi przewagę podczas zawodów.

Poprzez dodatek do gliny bazowej innych glin o określonych właściwościach możemy:

• Opóźnić rozmywanie się kul poprzez dodanie bardziej spoistej gliny

Zabieg ten dotyczy zwłaszcza łowisk rzecznych. Przykładowo jako glinę bazową na rzekę o uciągu do 5 gram wybraliśmy Argile, która po dotarciu na dno natychmiast zaczyna dywanować. Dodatek spoistej gliny rzecznej będzie opóźniał jej rozmywanie. Im większa ilość gliny rzecznej w stosunku do Argile tym efekt dywanowania będzie wolniejszy. Dzięki temu w rzekach o niewielkim uciągu możemy podać kule o różnym czasie reakcji tak by w naszym łowisku składniki zanęty oraz robactwo były w systematyczny sposób uwalniane przez długi czas. Taki zabieg ważny jest szczególnie wtedy gdy ryby źle reagują na donęcanie. Kule składające się w 90% z Argile i 10% z gliny rzecznej rozmyją się w pierwszej kolejności, następnie rozmyciu ulegną kule o wyższej zawartości gliny rzecznej. Efektem tego jest ciągłe uwalnianie smugi zanętowej, a jak się powszechnie mówi; „kto w rzece nie smuży ten nie łowi…”.

• Przyśpieszyć rozmywanie się kul poprzez dodatek luźniejszych, mniej spoistych glin.

W tym przypadku celem dodawanej gliny jest zmniejszenie spoistości mieszanki i przyspieszenie uwalniania frakcji zanęty i tworzenia smugi zanętowej. W ramach przykładu załóżmy, że naszym łowiskiem jest rzeka ze średnim uciągiem 10 gram. Glina rzeczna jest naszą gliną bazową. Celem jest podanie kul o różnej spoistości tak by rozmywały się przez 1,5 godziny systematycznie uwalniając składniki zanęty. I tak; kule które mają natychmiast zacząć pracę na dnie będą składały się w 70% z gliny rzecznej 20% gliny Argile i 10% Ziemi de somme. Taka frakcja zostanie rozmyta w ciągu pierwszych 30 minut. Kule powstałe w 80% gliny rzecznej i 20% gliny Argile dodatkowo silniej domoczone będą rozmywały się przez około godzinę, natomiast zanęta z czystą gliną rzeczną będzie bardzo powoli pracowała przez 1,5 godziny. Po około 1,5 godzinie należy systematycznie donęcać mieszanką najmniej spoistą tak by kule na dnie natychmiast pracowały. Takie podejście pozwala utrzymać smugę zanętową przez całą turę zawodów. Wrzucenie kul o jednej spoistości ma sens tylko w wodach gdzie praktycznie od pierwszego wstawienia zestawu zaczynamy donęcanie.

Wytworzyć chmurę zanętową w różnych partiach wody.

Dodatek smużącej gliny do gliny podstawowej ma zastosowanie zwłaszcza w wodach stojących i wolnopłynących. W takich łowiskach często duże znaczenie efekt chmury zanętowej. W przypadku zastosowania gliny wiążącąej lekkiej, czy gliny Argile nie potrzebujemy żadnych innych dodatków smużących by uzyskać chmurę zanętową w warstwie dennej. Natomiast jeśli bazą jest ziemia torfowa warto dodać niewielką ilość ziemi de somme lub glinki rozpraszającej. Im wyżej od dna chcemy uwalniać chmurę zanętową tym więcej dajemy dodatków smużących (Ziemia de somme, glinka rozpraszająca) i lżej ściskamy kule. Sprawdzonym na większości płociowych łowisk połączeniem jest ziemia torfowa czarna (80%) i glinka rozpraszająca czerwona (20%). Natomiast na kanałowe leszcze świetnie sprawdzi się połączenie Ziemi szarej (60%) i Ziemi de somme (40%).

Zmienić barwę gliny bazowej.

Poprzez dodatek różnych glin można nadawać zanęcie określoną barwę. Przy połowie jesiennych rzecznych płoci wystarczy dodatek 5% czarnej ziemi torfowej by bardzo wyraźnie przyciemnić zanętę. Na kolor ciemnobrunatny świetnie barwi glina wiążąca lekka. Kolor mieszanki dobiera się względem upodobań ryb w danym łowisku.

Wyżej opisane punkty ukazują w dużym uproszczeniu mój sposób myślenia przy doborze glin i ziem pod konkretne łowisko. Mają one charakter modelowy, dlatego też wzorując się na nich należy dokonywać indywidualnego wyboru wykorzystując wiedzę na temat danego łowiska.

Wybór odpowiednich glin i ziem to pierwszy krok w przygotowaniu skutecznej mieszanki. Jednakże o końcowym efekcie decyduje jeszcze wiele innych czynników, które zostaną opisane w kolejnych częściach artykułu.

W drugiej części artykułu opiszę analizę myślową przy doborze proporcji glina-zanęta (od czego to zależy?) oraz różne sposoby łączenia gliny (ziemi) z zanętą.